Afghanistan debat Tweede Kamer
Vergaderjaar 2001-2002
dinsdag 9 oktober 2001

Bijdrage van de heer Van der Vlies (Kamerlid SGP), plus interrupties

De heer Van der Vlies (SGP): Mevrouw de voorzitter. De aanvallen die door de Verenigde Staten zondagavond en gisteravond op Afghanistan uitgevoerd zijn, vormen de duidelijke aanleiding voor het debat van hedenmiddag. Het is uiteraard noodzakelijk om te spreken over de gevolgen die deze aanvallen hebben voor de internationale en nationale veiligheid. Wat de SGP-fractie betreft was er geen dringende behoefte om reeds vandaag dit debat te voeren, aangezien wij militair gesproken niet of nog niet rechtstreeks, alleen indirect, betrokken zijn bij de acties via de bereidverklaring tot assistentie op grond van artikel 5 van het NAVO-verdrag. 

De brief van de regering van heden gewaagt van verkennende besprekingen op militair niveau met vertegenwoordigers van de Verenigde Staten. Concrete verzoeken voor militaire bijdragen zijn niet of nog niet aan de orde, zo begrijpen wij daaruit. Strategisch beraad vindt sowieso niet in de openbaarheid van volksvertegen-woordigingen plaats. Gezien het belang van de zaak is het goed dat wij nu met de regering van gedachten wisselen over de ontstane situatie. Wij gaan er zonder meer van uit dat alle relevante informatie op een daarvoor geë igend moment aan de Kamer verstrekt zal worden. 

De SGP-fractie wil andermaal haar solidariteit met het optreden van de Verenigde Staten onderstrepen. Na de afschuwelijke gebeurtenissen op 11 september jl. hebben wij van de aanvang af beklemtoond dat de strijd tegen het terrorisme met rechte rug, zonder wankelmoedigheid, aange-bonden moet worden. De Verenigde Staten gaan daarin voorop. De SGP-fractie heeft ook onmiddellijk gesteld dat wij hopen op een vergeldingsactie die proportioneel en precies is, zodat onnodig vergieten van bloed voorkomen wordt. Geen geweld in de platte zin van het woord, zei ik in een eerste algemeen overleg dat wij na 11 september voerden. Aan die eisen lijkt het militaire optreden van de Verenigde Staten van zondag- en maandag-avond vooralsnog te voldoen en dat boezemt vertrouwen in. De aanvallen zijn grondig voorbereid en met precisie uitgevoerd. Ze waren ook rechtmatig. Daarover is bij ons geen twijfel. Terecht is daarom door vele landen steun betuigd. Schokkend was overigens het bericht dat ons hedenochtend bereikte dat enkele VN-medewerkers die in de nabijheid van Kabul betrokken waren bij ontmijningswerkzaamheden om het leven kwamen. Hadden zij niet geë vacueerd kunnen worden?, zo denk je dan. 

De humanitaire hulp aan de Afghanen moet royaal en goed zijn, zonder reserves. Een bedrag van 70 mln gulden als Nederlands aandeel is daarvoor zeker op zijn plaats. Vluchtelingenopvang in de regio moet zo nodig evenzo worden gefaciliteerd. 

Wij weten niet hoe de acties verder zullen lopen. Wel heeft de Amerikaanse minister van Defensie herhaaldelijk gezegd dat ons een lange en harde strijd te wachten kan staan. In die strijd worden landen tot een keuze gedwongen, zo heeft president Bush gezegd, en – zo voegde de VS-ambassadeur bij de Verenigde Naties eraan toe – aanvallen op andere terroristische organisaties en andere landen moeten daarbij met het oog op zelfverdediging niet worden uitgesloten. Verschillende landen, waaronder Pakistan, Oezbekistan en Saoedi-Arabië , hebben hun steun aan de Verenigde Staten verbonden aan de voorwaarde dat Osama Bin Laden moet verdwijnen. Het mag niet zo aflopen als in de Golfoorlog, toen een ’’coalition of the willing’’ na militair ingrijpen Saddam Hoessein alsnog liet zitten. Tegelijk hebben enkele van die landen gepleit voor een korte strijd. Gaat die te lang duren, dan staat steun aan Amerika daar toch ter discussie. 

Kortom: weinig duidelijkheid, veel onzekerheid en de mogelijkheid dat militair treffen zich uitbreidt tot andere landen. De SGP-fractie doet niet aan speculatie. Wij zijn solidair met de Verenigde Staten, wij blijven voor een krachtige terrorisme-bestrijding, maar ook voor precisie en proportionaliteit in elk militair optreden. Tegelijk is onze bede of de Heere God wil behoeden voor escalatie, en regeringsleiders de wijsheid wil geven om met beleid op te treden. 

Bin Laden heeft zich wél over de toekomst uitgelaten, in niet mis te verstane termen. Hij heeft de aanvallen geduid als oorlog tegen de islam, en roept nu zelf op tot een heilige oorlog, daarbij gesteund door de mullah’s die per decreet opriepen tot jihad. Opvallend was dat Bin Laden in zijn rede aanzette tot een geloofsstrijd die zeker tegen Amerika is gericht, maar in ultieme zin tegen Israë l. Palestina, aldus zijn denklijn, is het land van Mohammed en dat betekent vernietiging van de staat Israë l en verdrijving van alle niet-moslims. Opnieuw blijkt Jeruzalem het centrum van de wereldgeschiedenis te zijn, een steen des aanstoots voor de volkeren. 

Was aanvankelijk de gedachte dat de aanslagen, hoe wrang ook, pacificerend zouden kunnen werken voor het Midden-Oostenconflict, die gedachte is al snel onterecht gebleken. Er wordt op dit moment in het Midden-Oosten veel bloed vergoten. De Verenigde Staten hebben in hun ijver om ook de Arabische landen binnen de antiterrorismecoalitie te houden, hun steun betuigd aan een Palestijnse staat waarmee zij o.i. geen goed deden aan de Israë lische belangen. Onze vrees is dat, na de uitspraken van Bin Laden die de haat in de moslimlanden en ook in de Palestijnse gebieden aangewakkerd hebben, maar ook als gevolg van de inspanningen van de Verenigde Staten om Arabische landen binnen de coalitie te houden, de positie van Israë l in groot gevaar kan komen. Daar vragen wij nadrukkelijk aandacht voor van onze regering. Wij verwachten ook dat Nederland zich zal inzetten voor de Israë lische belangen, ook in EU-verband. Het is onze behoefte om op dit moment onze grote solidariteit met Israë l uit te spreken. 

De bewaking van de binnenlandse veiligheid is op dit moment natuurlijk ook van groot belang. Het kabinet moet alle passende maatregelen nemen die nodig zijn. De SGP-fractie heeft kennis genomen van de 43 actiepunten die vrijdag in het kabinet zijn opgesteld en ons zaterdag per koerierdienst bereikten. Wij hechten aan een voortvarende behandeling daarvan, opdat in nationaal zo goed als in internationaal verband terrorismebestrijding prioriteit zal blijven houden. Dat zal en mag ook budgettaire consequenties hebben. Het is nu niet het moment om in te gaan op concrete maatregelen, op vragen die wij daarbij best nog hebben, en op eventuele verdere suggesties. Wel is een spoedig debat over het samenhangende maatregelenpakket o.i. zeer gewenst. Ik neem aan dat dit ook zeer binnenkort wordt geagendeerd. 

In de Nederlandse samenleving zijn op dit moment discussies gaande over de samenhang tussen islam en terrorisme. Die discussies en de gevoelens die eraan ten grondslag liggen, hebben repercus-sies voor allochtonengroeperingen in Nederland en laten uiteindelijk niemand onberoerd. Wij althans nemen dat ernstig. Wij zien op dit moment twee uitersten. Het ene uiterste is wat hier en daar wel een ’’knuffeloffensief’’ is genoemd, waarbij een soort oppervlakkige vriendelijkheid de al of niet latente spanningen moet verhullen. Het andere uiterste is allochtonen achterna roepen, brand stichten of vernielingen aanrichten in scholen en moskeeë n. Beide uitersten maken de spanningen alleen maar groter. De SGP-fractie is voor een andere lijn waarin voor geweld geen plaats is, maar waarin ook geen plaats is voor verstoppertje spelen. De tijd is gekomen om elkaar eerlijk in de ogen te kijken en elkaar te bevragen op de diepste motieven. Door welke waarden en normen worden wij eigenlijk gedreven? Zijn er in een godsdienst bepaalde opvattingen te vinden die in ultieme situaties het gebruik van geweld tegen bepaalde groepen of stromingen rechtvaardi-gen? Alleen openheid en gesprek over dergelijke motieven kunnen dienstbaar zijn om te voorkomen dat spanningen escaleren. Laten wij hopen dat wij voor dat laatste worden bewaard. Dat vraagt een duidelijke inzet ten behoeve van een vreedzaam samenleven. 

De vergadering wordt van 16.20 uur tot 16.25 uur geschorst.