Politiek Periodiek

et is voor iedereen duidelijk dat de verkiezingen van vandaag enorme verschuivingen in de Nederlandse politieke verhoudingen teweeg zal brengen. 

Onder deze bizarre omstandigheden voel ik mij gedwongen een stemverklaring namens The Amsterdam Post af te leggen.

De Analyse

a de moord op Lijsttrekker Fortuyn is er een ongekende politieke dynamiek op gang gekomen. Door zijn komst waren de verhoudingen al grondig aan het schuiven. De moord op Fortuyn heeft daar nog een enorme woede aan toegevoegd. Velen die in Fortuyn een woordvoerder van hun ongenoegen zagen zijn ineens weer woordeloos. De lijst die hij aanvoerde is een ontredderde lijst geworden. 

De laatste dagen van de 'zwijgende' campagne zijn zij niet in staat gebleken een woordvoerder naar voren te schuiven. De enkeling die het woord voerde, zoals voorzitter Langendam, verloor iedere gematigdheid uit het oog met het statement dat '"de kogel van links kwam" en dat Kok persoonlijk verantwoordelijk voor de moord was.

Het staat vast dat de gevestigde partijen het fenomeen Fortuyn fout hebben ingeschat. Cruciaal moment bij deze foute inschatting was de reactie van de partijen op het inmiddels beruchte Volkskrant interview. Zie hiervoor deel 1.

Links in de verdrukking

De woedende achtergebleven aanhang van Fortuyn keert zich nu massaal tegen links. Zij zullen perse niet op de PvdA stemmen. Melkert is bij hen de duidelijk gebeten hond.

Deze kritiek op Melkert komt bovenop een al veel langer durende onvrede met de politiek van de PvdA. De kritiek op Melkert is niet van vandaag. 

Aanvankelijk liet de kille en rationele Melkert de meeste mensen koud. Het omslagpunt voor hem kwam in juli 2001 toen bleek dat onder de verantwoordelijkheid van toenmalig Minister Melkert, als minister van sociale zaken, de uitvoering van Europese subsidies op een bestuurlijke ramp was uitgelopen. Na het rapport Koning meende hij zich makkelijk van de verantwoordelijkheid te verschonen door te stellen dat zijn "integriteit" niet was aangetast. Alleen D66'er Bert Bakker had toen de moed om te eisen dat Melkert echt verantwoordelijkheid moest nemen. 

In de PvdA was er geen enkele kritiek. Men ging op een wijze rond Melkert staan die de mensen het gevoel gaf dat men elkaar in 'politiek Den Haag' alleen maar aan het toedekken was. De PvdA gokte erop dat men het een half jaar later bij de verkiezingen weer vergeten zou zijn. Maar vanaf dat moment was hij aangeschoten wild. (Zie ook de column PvdA in de penarie ) Maar de indruk van elkaar toedekkende PvdA politici bleef bij de mensen bestaan.

Deze affaire functioneerde als het vliegwiel voor Fortuyn bij zijn entree op politieke toneel naar ongekende hoge peilingen. 

De grote en onaantastbare PvdA kwam de laatste dagen in een vrije val. De weerzin die Melkert na de gemeenteraad verkiezingen in het beruchte debat richting Fortuyn ten toon spreidde, maakte hem volstrekt ongeloofwaardig in zijn, ongetwijfeld oprechte, geschoktheid over de moord. 

In de ogen van een weifelend publiek kon hij geen goed meer doen, de roep om zijn aftreden binnen de PvdA kwam eindelijk opzetten en zijn campagne team bleek geen vertrouwen meer te hebben in zijn wervend vermogen. Op de laatste avond voor de verkiezingen moesten oudgedienden als Kok en Pronk de laatste Sociaal Democraten overhalen toch vooral de schade te beperken door bedekt te dreigen met chaos als de motor van links het om de machtsstrijd af moest laten weten. 

Links is dus totaal in verwarring en in de verdrukking. De kans dat er een centrum rechts kabinet komt is levensgroot.

De democratie in de knel 

In een land waarin, na een "succesvolle" regering zoals paars toch op veel punten is, een nieuwe groepering gedreven door ongenoegen over een belangrijk onderwerp als het immigratiebeleid van niets naar 26 zetels in het parlement kan komen, in zo'n land moet er iets mis zijn met de manier waarop de gevestigde partijen zich opstellen en de opvattingen van de kritische burger doordringen binnen het politieke systeem.
Zij hebben dit ongenoegen, door interne gerichtheid,niet weten op te pakken en weten om te zetten in beleid. 

Er moet dan ook iets mis zijn met de manier waarop die partijen intern functioneren. Met name denk ik dan aan de wijze waarop binnen de PvdA de vertegenwoordiging en de kandidaatstelling geregeld is. (Zie ook PvdA sluit de gordijnen )

Tegelijkertijd moet er dan ook iets mis zijn met de manier waarop onze democratie georganiseerd is.

Er moet dus wel iets aan het democratisch stelsel veranderd worden. 

Het huidige stelsel beantwoord niet aan het democratisch gevoel van de kiezers. Te lang hebben zij zich onbegrepen en verwaarloosd gevoeld. Een directere democratie, waarin vertegenwoordigers een direct mandaat krijgen en waarin meer ruimte is om direct keuzes te maken zijn noodzakelijk om een stabiele democratie te bouwen.

De enige partij die heldere voorstellen heeft geformuleerd om hierin verandering aan te brengen is D66. En zij doet dit al sinds haar oprichting in 1966. 

Onlangs nog publiceerde de D66 nog een pamflet, " Wil de nieuwe overheid nu opstaan! ", waarin deze voorstellen helder worden verwoord. 

Het is de partij waarop ik stem, omdat zij voor heldere veranderingen is en omdat het een open partij is waar de vertegenwoordigers in een open democratische omgeving worden gekozen.

Daan Diederiks