Volgens Jorritsma moet Kok dit niet doen, want dan spreekt hij ook namens het kabinet. Volgens haar is dit uitsluitend een Rotterdamse zaak. Strikt genomen heeft zij hierin gelijk. Het kabinet heeft zich niet direct te mengen in deze affaire. Sommigen uit het kabinet hebben dit echter al gedaan. Zoals Minister Pronk, die vorige week het Cor rapport in twijfel trok. Deze actie was ongetwijfeld bedoeld als steun in de rug van Peper, tenslotte een partijgenoot en zoals wij al vele malen mochten vernemen een "zeer gewaardeerde collega minister". Behalve collega minister was hij tevens een zeer prominent PvdA man. Grote regisseur achter de schermen.

Binnen de PvdA top moet men toch beseffen dat deze klap nog lang na zal dreunen. Peper ligt nu even knock-out, maar als hij de vechtjas is die hij van de daken schreeuwt te zijn, dan zal met een strafrechtzaak ook de PvdA een slechte pers blijven achtervolgen. Ongeacht de uitkomst.

Een lang slepend bloederig conflict is het laatste wat de top zou moeten willen. (Of zou Peper het eerste slachtoffer zijn in het achterbakse gevecht om het echte Koningschap binnen de partij?)

Het volk lijkt Peper veroordeeld te hebben en eens te meer worden politici gezien als blaaskakerige zakkenvullers. Het is niet dit onjuiste of overtrokken beeld over politici dat het meest gevaarlijk is voor de PvdA. Langzamerhand wordt duidelijk en zal door de publiciteit, die met een langslepende rechtszaak gepaard gaat, steeds duidelijker worden hoe een hele generatie PvdA nieuw- links politici tot nu toe vooral achter de schermen opereerde.

De rol van de zogenaamde Steenwijk- groep, zoals Felix Rottenberg die toelichtte in Nova is onthullend. Peper was daar denker en "King- maker" achter de schermen. Belangrijke posten binnen de PvdA en het openbaar bestuur werden daar onderling verdeeld.

Nu heeft de PvdA nooit bekent gestaan om de interne democratische besluitvorming. In vele ondoorzichtige lagen worden beleidsbepalende documenten opgesteld en op een congres goedgekeurd. Formeel kan iedereen vrij mee praten, maar als je als ambitieus politicus weet dat het uiteindelijk de interne lijst commissie is die bepaald of je op een lijst mag staan, welke en hoe hoog, dan kijk je wel uit om al te eigenzinnig op te treden. Een vrij debat kan niet zonder vrije kandidaatstelling. Als de PvdA 'Blockheads' deze elementaire 'liberale' regel niet door hebben, dan is het gedaan.

Een man als Peper heeft het nooit aangedurfd zich ook maar ergens anders dan in zijn partij verkiesbaar te stellen. En dan nog was hij de zelf verklaarde "King" in zijn eigen politieke biotoop. Als Burgemeester is hij benoemd en heeft hij zonder kiezersmandaat zestien jaar met autocratische trekjes kunnen functioneren. Ondanks al zijn bestuurlijke ervaring kwam hij als benoemd Minister niet sterk over. En zijn geroemde 'verboden te lezen' essay is een onsamenhangende brei bestuurlijke gemeenplaatsen, waarvan de roep om "sterk en krachtig leiderschap" de enige zwakke nagalm is.

Als zij geen afstand nemen van Peper dan zullen Kok en Melkert tot dezelfde categorie politici gerekend gaan worden; de 'rode'regenten, die elkaar het hand boven het hoofd houden.

Krachtig leiderschap kunnen zij nog maar op één manier tonen. Zij moeten daadwerkelijk ernst maken met de interne partij democratie. Zonder omwegen moet voor de volgende verkiezingen de vrije kandidaatstelling ingevoerd zijn.

De partij gooide eens de luiken open, maar hield de gordijnen stijf dicht.

Zonder democratisering a la D66 zal de PvdA verder verworden tot een smoezelige partij machine.

Amsterdam, zondag 26 maart 2000 Daan Diederiks

Eind maart 2000 verschenen op de opinie pagina van Het Parool